Twee jaar Ghana, het verdict...

Vandaag twee jaar geleden heb ik gedaan waar vele mensen van dromen, mijn hele leven omgegooid. Alles achtergelaten... Mijn veilige leven, mijn man, familie, vrienden, baan. Waarom? Om onze droom in vervulling te laten gaan, een bestaan op te bouwen in Banko, Ghana. Het zijn heftige twee jaren geweest. Eerst 7 maanden in een gastgezin, vele instanties die dwars lagen waardoor ik voor mijn gevoel maar weinig kon doen. Toen de verhuizing naar ons guesthouse, geen stroom en water, maar 2 kamers klaar. De eerste wankele stappen in mijn nieuwe carrière, het runnen van een guesthouse. Gasten ontvangen, verzorgen, vrijwilligers op projecten plaatsen en begeleiden. Hoe doe je dat? En als je dat zelf niet weet, hoe instrueer je je medewerker dan? Wanneer is goed, goed genoeg? Wanneer is schoon, schoon? Als je woont op je werk, moet je dan constant aan het werk zijn of mag je ook gewoon af en toe ontspannen? Hoe zorg je voor een gevarieerd menu als je in een dorpje woont waar de enige verkrijgbare groenten tomaten en uien zijn? Hoe houdt je je voorraden op peil en de drankjes koud met als enige stroomvoorziening een generator die 3 uurtjes per dag draait? En dan nog de persoonlijke vragen.. Heb ik het roer te vroeg omgegooid? Hoe ga je om met Ghanezen die hun afspraken nooit nakomen? En met Ghanezen die geen verantwoordelijkheid voor hun daden nemen, die nooit iets verkeerd doen? Met tegenslag na tegenslag? Met het gevoel dat niemand je begrijpt, de Ghanezen niet, maar ook de mensen die hebt achtergelaten niet? Met het gemis van gelijkwaardige relaties? Hoe voorkom je dat je jezelf verliest als je constant in allerlei rollen geduwd wordt en zonder mensen om je heen die je een spiegel kunnen voorhouden? Hoe houd je je huwelijk gezond als je elkaar in 2 jaar tijd 9 weken ziet? Als je dit zo leest lijkt het wellicht alsof ik een verkeerde keuze heb gemaakt. Maar niks is minder waar! Met mijn inmiddels niet meer zo nieuwe carrière gaat het goed. Het guesthouse is vanbinnen zo goed als af, we hebben (meestal) stroom en water. En er komen met zekere regelmaat supergezellige gasten, zowel voor langere (vrijwilligers) als voor kortere periodes. Na wat onzekere stapjes in het begin hebben we nu een fijne routine gevonden in het verzorgen van onze gasten, zowel voor hen als voor ons. Ik denk dat ik nu al kan zeggen dat we 'bekend' staan om onze informele stijl. Klanten worden een deel van de 'Moon&Star familie'. En natuurlijk is er voor de staf ook ruimte voor ontspanning! En persoonlijk? Als je er vanuit gaat dat mensen hun afspraken niet nakomen, kan het alleen maar meevallen.. Wil je per se dat ze dat wel doen, zit er maar één ding op: De persoon stalken:) Mensen die altijd met hun vinger naar een ander wijzen, daar kan ik nog altijd niet mee omgaan.. Ik heb inmiddels mensen gevonden die me wel snappen. Een paar Ghanezen, met wie ik wel een gelijkwaardige relatie heb opgebouwd. Het is superfijn dat deze mensen me niet altijd gelijk geven vanwege mijn huidskleur. Een handjevol mensen uit Nederland die bezocht hebben, of die hier al eens eerder zijn geweest. Vroegere gasten die contact blijven houden. Mijn lieve vriendinnetje in Accra en natuurlijk mijn man. Ik heb niet kunnen voorkomen dat ik mezelf verloor hier, evenals de nodige kilo's (dit laatste is geen probleem:)). Maar met hulp van een aantal bijzondere mensen en ontmoetingen heb ik de kracht gevonden om meer dan ooit mijzelf te zijn. Een sterk iemand die eindelijk snapt dat sterk zijn niet betekent dat je alles zelf op moet lossen. Dat het wel zo eerlijk is om de mensen die om je geven te laten meedelen in zowel vreugde als verdriet. En onze droom? Een gelukkig bestaan opbouwen in Ghana? We zijn op de juiste weg. Natuurlijk kijk ik reikhalzend uit naar het moment dat we samen kunnen genieten. Maar ondertussen werken we, al genietend, gestaag door.

Mannen in uniform...

Ghaneze mannen in uniform weten vaak een grom bij me naar boven te halen. Helaas niet omdat ze zo mooi zijn om naar te kijken. Maar van ergernis.... Hetzelfde effect hebben de meeste Ghaneze vrouwen trouwens ook op me.

Het systeem in Ghana werkt, zoals ik wel vaker geschreven heb, op een andere manier dan het systeem in Nederland. Ik ontken niet dat het in Nederland ook heel handig is om een 'kruiwagen' te hebben. Maar als je in Nederland hard werkt en de juiste kwalificaties hebt dan kom je er ook.
In Ghana kom je zonder 'kruiwagen' of geld nergens. (Gelukkig zijn er ook in dit geval uitzonderingen die de regel bevestigen.)
Voor zowel overheidsbanen, bij bv de politie of het leger, als voor banen bij banken en in het bedrijfsleven geldt dat je de juiste mensen moet kennen om aan de slag te kunnen.
Het komt er dus op neer dat niet de best gekwalificeerde mensen bepaalde banen hebben, maar diegenen die een rijke of invloedrijke familie hebben.

Een paar maanden geleden kwam ik in Effiduase(dichtbij gelegen grotere plaats) tijdens het boodschappen doen een lichtend voorbeeld tegen..
Atta(onze inwonende medewerker) en ik waren naarstig op zoek naar fruit, wat op dat moment schaars was en daar waren ze. Twee mannen in uniform. We waren ze al voorbij toen ze naar me begonnen te sissen. Sissen is een typisch Ghanees gebruik. Wil je dat iemand komt dan begin je te sissen. Nou is dit een gebruik dat ik niet zo op prijs stel dus ik negeerde het zoals ik meestal doe. Maar helaas stuurden de uniformen iemand achter ons aan. Naar ze toe gelopen, bij aankomst besloot de 'leider' om iemand op te gaan bellen alvorens met mij te praten.
Mezelf tot kalmte gemaand, het gegrom in mij begon namelijk al... De uniformen bleken immigratie-officers te zijn. De 'leider' was het hoofd van het district en dat zal ik niet licht vergeten daar hij het ongeveer 80 keer tijdens ons gesprek heeft gezegd.
Nadat hij doorhad dat ik in Ghana woon en werk begon hij te vragen naar mijn paspoort en werkvergunning. Het gegrom in mij werd luider en luider, vanuit mijn ooghoek zag ik Atta angstig toekijken. Mezelf weer tot kalmte manend begon ik uit te leggen dat ik al 8 maanden, ipv de normale 2 maanden, op mijn paspoort mét verblijfsvergunning aan het wachten was. "So you are moving around without an ID?", vroeg de 'leider'. Zucht!!! Heb ik dan huisarrest omdat jouw collega's hun werk niet doen??
Ik geloof dat de beste man doorkreeg dat ik niet onder de indruk was van zijn status. Niet handig. Het beste wat je in dit soort situaties kan doen is slijmen en ja en amen zeggen. Maar ja, dat ligt me niet zo en vandaag al helemaal niet. Ggggr, gggggr en nog eens ggggr.
Ik kreeg een enorme preek dat ik alles wat ik wou doen met hem moest overleggen, aangezien hij het hoofd van het district is. Toen de preek eindelijk voorbij was vroeg ik hem of hij me dan een werkvergunning kon geven. Wederom niet de juiste vraag en zeker niet nederig genoeg Pat!
"Excuse me Sir, are we done now? I would like to get back to work..", vroeg ik beleefd. "Nee natuurlijk zijn we niet klaar. Ik wil komen inspecteren bij je dus noteer mijn telefoonnummer", antwoordde de 'leider'.
"Please Sir, hoor ik dit goed?? U wilt bij mij komen inspecteren en daarom moet ik u bellen om een afspraak te maken? With all due respect Sir: We are done here. Have a nice day!" Ggggggggggggrrrrrrr